Genel bilgi toplama sistemi yani GBT, ülkemizde, İçişleri Bakanlığı’na bağlı olarak “Adli Sicil Yönetmeliği” ile uygulanan bir veri toplama uygulamasıdır. Ülkemizdeki vatandaşlar hakkında adli sicil bilgilerini barındıran genel bilgi tarama sistemidir.
Sistem, mahkeme kararı ya da hakkında adli karar olmadan değiştirilmesi mümkün olmayan verileri içermektedir. GBT uygulaması devlet çalışanı olmayan herhangi bir kişinin sahip olduğu kimlik bilgilerinin yer aldığı bir sistemdir.
GBT Sorgulama Nedir?
GBT sorgulama işlemleri, genellikle polis araştırmalarında uygulanan bir yasal süreçtir. Kişinin toplum içinde şüpheli veya anormal hareketlerde bulunduğu fark edildiğinde, toplumun huzur ve sağlığını korumakla yükümlü kolluk kuvvetleri tarafından bu durumda olan kişilere yapılan rutin bir uygulamadır.
Kişi hakkında geçmişinde ahlaki ya da toplumsal bir suç işlemiş ya da işlememiş olduğu GBT uygulaması sonrasında çıkan verilerde görülebilmektedir. Ayrıca GBT’sine bakılan kişinin hükümlü ya da eski hükümlü olup olmadığı da bu sorgulamalar sonucunda öğrenilebilmektedir.
Son zamanlarda vatandaşlar arasında sıklıkla kullanılan online resmi işlemler arasında yer alan e-Devlet Kapısı sistemi içinde de GBT sorgulaması yapılabilmektedir. Vatandaşlar kendi adli geçmişleri, genel kimlik bilgileri ve daha pek çok konudaki veri tabanını online platform üzerinden görüntüleyebilmektedir.
GBT Açılımı Nedir?
GBT teriminin açılımı, “Genel Bilgi Tarama Sistemi” olarak bilinmektedir. GBT sorgulamalarında, sorguya tabi tutulan kişi hakkında pek çok detaylı bilgiye ulaşılabilmektedir. Polis ve emniyet kuvvetleri tarafından yapılan GBT sorgulamaları sırasında, toplumda şüpheli hareketleri bulunduğu düşünülen kişilerin hakkında detaylı veriler elde edilebilmektedir.
GBT sorgulamalarında elde edilen veriler şunlardır:
- Kişinin doğum tarihi, doğum yeri ve TC numarası gibi kimlik bilgileri,
- Geçmişte görülen bir davası ve hakkında verilen bir hüküm olup olmadığı,
- Kişi hakkında adli bir uygulama yapılıp yapılmadığı,
- Erkek ise askerliğini yapıp yapmadığı ve askerlik döneminde yaşadığı adli bir suçtan dolayı ceza verildiğiyse buna dair hükümler
Polisler, toplumun huzurunu ve toplumda yaşayan insanların güvenliğini sağlamak için şüpheli gördükleri kişilere GBT uygulaması yapabilmektedir. Emniyet güçlerinin şüpheli bulduğu kişiler için anında bilgi sahibi olabilmek adına GBT sorgulaması yapılarak kişi hakkında önemli bilgilere ulaşmak mümkün olabilmektedir.
Ehliyet GBT si Nedir?
Sürücü belgesi GBT işlemleri, genellikle trafik polisleri tarafından yapılan bir rutin uygulamadır. Trafikte diğer sürücülerin ve yayaların hayatını riske atan tehlikeli hareketler yapan sürücülere ya da rutin trafik kontrol noktalarında, araç sürücülerinin ehliyet bilgilerini görebilmek için yapılan bir genel veri toplama uygulamasıdır.
GBT sorgulamaları sırasında kişinin geçmişte herhangi bir suç işlememiş, davası görülmemiş ve hüküm verilmemiş olması durumunda, o kişinin GBT sorgulaması sonucu temiz çıkmaktadır. Adli ve hükümlü bir sonuç söz konusu olmadığı için bu kişiler GBT sorgulamasından sonra yollarına devam edebilmektedir. Ancak kişi hakkında mahkeme kararıyla yakalama emri, asker kaçaklığı veya görülmemiş davası gibi durumlar mevcutsa bu durumda GBT sorgulamasının ardından kişi hakkında idari işlemler görülebilmesi için emniyet güçlerinin müdahalesi gerekebilmektedir.
GBT Sorgulamadan Kaçmak Suç Mu?
GBT sorgulamasına girmemek, hukuki sonuçları olan bir eylemdir. Emniyet güçlerinin, toplum içinde şüpheli hareketlerde bulunduğunu düşündüğü kişiler hakkında GBT sorgulaması yapma yetkisi bulunmaktadır. Bu durumda kişinin nüfus cüzdanı veya TC kimlik belgesi üzerinden GBT sorgulaması yapılabilmektedir.
Eğer kişi bu sorgulamaya girmeyi reddederse veya sorgulamadan kaçarsa, şüpheli hareketlerini devam ettirdiği için toplumun güvenliğini riske atmamak adına bu kişinin polis müdahalesine uğraması mümkün olabilmektedir. Hukuki sonuçları olan GBT sorgulaması için vatandaşların haklarını ve sorumluluklarını iyi bilmesi gerekir.