Suça teşebbüs
Madde 35- (1) Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan
doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı
sorumlu tutulur.
(2) Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre,
ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine onüç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası
yerine dokuz yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek
cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.
Türk Ceza Kanunu, suç işleme eyleminin gerçekleşmesiyle birlikte cezalandırılması prensibi üzerine kurulmuştur. Ancak, bazı durumlarda suç işleme eyleminin gerçekleşmeden önce suçun faili tarafından başlatılması veya hazırlıklarının yapılması durumunda da cezalandırılma mümkündür. Bu durumda karşımıza teşebbüs kavramı çıkmaktadır.
Teşebbüs, Türk Ceza Kanunu’nun 35. maddesinde “Bir suçu tamamlamak için harekete geçilmiş olmakla birlikte, suçun tamamlanmaması sebebiyle cezalandırılma” olarak tanımlanmıştır. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere, suçun tamamlanması gerekmektedir ki bir kişi teşebbüs ile cezalandırılabilsin.
Teşebbüsün cezalandırılabilmesi için ise, belirli şartların gerçekleşmesi gerekmektedir. Bunlar;
- Harekete Geçme: Teşebbüsün gerçekleşebilmesi için suçun faili tarafından harekete geçilmiş olması gerekmektedir. Harekete geçmek, suçun tamamlanması için gerekli adımların atılması anlamına gelir.
- Suçun Tamamlanmaması: Suçun tamamlanmaması, teşebbüsün gerçekleşebilmesi için bir diğer şarttır. Yani, suçun tamamlanması durumunda fail cezalandırılacaktır.
- Cezalandırılabilen Bir Suç Olması: Teşebbüsün cezalandırılabilmesi için, cezalandırılabilen bir suç olması gerekmektedir. Yani, Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak tanımlanmış bir eylem olmalıdır.
Teşebbüsün cezası ise, tamamlanmış bir suçun cezasından daha azdır. Bu da, suçun tamamlanmaması nedeniyle ceza indirimi yapılması anlamına gelmektedir. Teşebbüs halinde cezaların belirlenmesinde, tamamlanmış suçların cezası ile orantılı bir azaltma yapılır.
Örneğin, Türk Ceza Kanunu’nun “Hırsızlık” suçunda, tamamlanmış suç için ceza 1 yıldan 5 yıla kadar hapis cezasıdır. Ancak, hırsızlık suçunu teşebbüs halinde işleyen kişiye verilecek ceza, tamamlanmış suçun cezasından daha azdır. Bu nedenle, teşebbüs halinde hırsızlık suçu işleyen kişiye, 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilir.