Mahkeme tarafından suç işleyen kişi hakkında mahkumiyet kararıyla belirlenen hapis cezasının cezaevinde infaz edilmesinden şartlı olarak vazgeçilmesi durumuna, hukuk sistemimizde cezanın ertelenmesi denilmektedir. Kanunlara göre, işlediği bir suçtan dolayı hapis cezası alan kişinin cezası, cezaevinde infaz edilir. Fakat, bazı şartların bir arada gerçekleşmesi durumunda suçluya verilen hapis cezasının cezaevinde infazı yerine, hükümlünün denetim altında izlenmesi suretiyle cezaevi dışında infaz edilmesine olanak tanınmaktadır.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddelerinde yer alan hükümlere göre söz konusu imkanı tanıyan bireyselleştirme kurumu olan hapis cezasının ertelenmesi kurumu bulunmaktadır. Ancak bu kanunda yer alan hükümlerle sabit olduğu üzere infazın cezaevi yerine başka şekilde gerçekleşebilmesi için cezanın ertelenmesi şartları oluşması gerekmektedir.
Kesinleşmiş Cezanın Ertelenmesi
Mahkemede görülen davada hükümlünün, suçu işledikten sonra yargılama sürecinde gösterdiği pişmanlık dolayısıyla tekrar suç işlemeyeceği konusunda olumlu bir kanaatin oluşması kesinleşmiş cezanın ertelenmesi için en temel unsurların başında yer almaktadır. Bunun yanı sıra kişinin hakkında cezanın ertelenmesi temyiz hükümlerinin geçerli olabilmesi için gerekli şartlardan bazıları şunlardır:
- Hapis cezası almış kişinin daha önce kasıtlı bir suçtan dolayı üç aydan fazla hapis cezasına mahkûm edilmemiş olması gerekir.
- Mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle tamamen giderilmesi koşuluna bağlı olarak cezayı erteleme söz konusu olabilmektedir.
- Cezanın ertelenebilmesi için koşul gerçekleşinceye kadar cezanın infaz kurumunda çektirilmesine devam edilir. Fakat TCK’da belirtilen koşulun oluşması durumunda, hakim kararıyla hükümlü infaz kurumundan derhal salıverilir.
İlginizi Çekebilir: İftira Suçu
Ceza Ertelenmesi Sabıka Kaydı
Ceza ertelenmesi ve sabıka kaydı ile ilgili hukuk sistemimizde işletilen prosedür hakkında merak edilen pek çok konu bulunmaktadır. Bunlar arasında cezanın ertelenmesi memuriyete engel mi sorusu da merak konusu olmaktadır. Hapis cezasının ertelenmesi, suç işledikten sonra bir daha suç işlemeyeceğine kanaat getirilen kişinin iyi niyetli karakteri dikkate alınarak cezanın belirlenen bir deneme süresi boyunca cezaevinde infaz edilmemesi, deneme süresi “iyi halli” geçtikten sonra cezanın infaz edilmiş sayılmasıdır. Ceza erteleme maddi ve usul hukukuna ilişkin kurum olup, infaz hukukuna ilişkin bir hak olan infazın ertelenmesinden farklı esaslara sahiptir.
Hapis cezasının ertelenmesi, çoğu zaman Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kurumuyla karıştırılmaktadır. Hapis cezanın 5 yıl ertelenmesi gibi durumlarda söz konusu iki kurum arasındaki fark ve hangi kurumun daha çok lehe olduğu somut durumun özellikleri farklılık göstermektedir. TCK’da suç karşılığında düzenlenen bir yaptırım olan adli para cezası, ne şekilde verilmiş olursa olsun, hakkında adli para cezası verilen sanık hiçbir şekilde ceza erteleme kurumundan faydalanamamaktadır.
İlginizi Çekebilir: Bilişim Suçları
Cezanın İnfazının Ertelenmesi
Hukuk sistemimizde cezanın infazının ertelenmesi, hamilelik, hastalık, engelillik veya başkaca kişisel nedenlerle talepte bulunan hükümlü hakkındaki kesinleşmiş hapis cezasının, cezaevinde infaz edilmesinin ertelenmesi anlamına gelmektedir. Bu erteleme, cezanın affını, ortadan kaldırılmasını veya cezaevi dışında başka suretle infaz edilmesini sağlamamaktadır. Kesinleşen hapis cezasının infazının ertelenmesi için bazı şartların oluşmuş olması gerekmektedir.
Hükümlünün hem özel hem de sosyal-ekonomik hayatını tanzim etmesi için belli bir süre kazanmasını sağlayan infaz hukuku kurumuna göre hükümlü, infaz erteleme süresi geçtikten sonra cezasını infaz etmek üzere cezaevine gönderilmektedir. Ceza erteleme kurumuna yargılamayı yapan mahkeme karar vermektedir. Fakat ceza infazının ertelenmesi kurumuna ise infaz savcılığı tarafından karar verilmektedir. Bu hususlar ile ilgili hükümler, 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu’nun 17. maddesinde açık şekilde düzenlenmiştir.